Het is 4u ’s nachts wanneer we aankomen in Mumbai; City of dreams verspreid over 7 eilanden (who knew?) bevolkt door 19 miljoen mensen. Na het overweldigende Delhi en Varanasi staan we na de rust van Nepal niet te springen om lang te blijven in onze volgende megalomane Indische stad. Maar Mumbai blijkt gewéldig te zijn!
LLT, het station waar we arriveren, ligt 25km buiten de stad (maar in Mumbai is niets echt ‘buiten’ de stad, gezien de stad de suburbs en omliggende steden allang heeft opgeslokt…). In een taxi rijden we naar ons hostal via de grote, op dit uur haast lege verkeersaders van de stad die op betonnen benen boven de volkswijkjes uit torenen en vanwaar je links en rechts Mumbai’s hoogbouw ziet verschijnen: aftandse appartementsgebouwen, vrolijk versierd met Diwali-lichtjes, wisselen ultramoderne skyscrapers af, bezet met lichtbakens van logo’s en gigantische billboards. Aangekomen in ons hostal moeten we wachten tot er een gast uitcheckt want alle kamers zitten vol. Van 5u tot 9u wachten we in de gang naast onze rugzakken en besluiten dan alvast naar het dichtstbijzijnde station te wandelen om onze tickets voor Goa te boeken. Treinen in India zijn een geweldig vervoersmiddel; voor een prijsje kan je best comfortabel en snel de gigantische afstanden afleggen die eigen zijn aan zo’n enorm land en een rit over de wegen vermijden die – van wat we al gezien hebben - in slechte staat zijn. Dat maakt dat hoewel er best veel treinen rijden, ze ook telkens razendsnel volgeboekt zijn. We komen in Mumbai aan op dag 3 – de belangrijkste – van Diwali, het equivalent van Kerstmis bij ons en de belangrijkste feestdag in het land. Na Diwali plannen de meeste mensen ook hun vakantie, dus we kiezen eigenlijk het slechtst mogelijke moment uit om last minute nog een ticket te proberen bemachtigen naar de bovendien populairste vakantiebestemming voor Indiërs… Gelukkig bestaat er zoiets als ‘de wachtlijst’ wanneer de trein vol is. Tickets annuleren kost hier haast niets, dus veel mensen boeken alvast maar dat wil niet zeggen dat ze effectief de reis zullen ondernemen. Je kan zo wachtlijst n° 145 zijn en toch nog een zitje op je trein bemachtigen. Hoe ze het doen begrijpen we niet, al die annulaties en wachtlijsten (want er zijn verschillende categorieën…) over de talloze treinen op dit enorme netwerk op mekaar afstemmen moet een gigantische onderneming zijn! Maar we zijn er blij mee, het eerste en enige zitje naar Goa dat in de volgende dagen nog vrij is, is op een nachttrein 3 dagen later. We boeken dat zitje (eigenlijk een ‘sleepberth’) en laten ons op de wachtlijst zetten voor een tweede.
Teruggekomen in ons hostal is er een kamer vrij en kunnen we ons eindelijk douchen! We zijn tenslotte al 3 dagen non-stop onderweg: we need it! Het is al bijna middag en we bellen naar Sanjay, één van de artsen die we hebben leren kennen op onze Annapurnatrek. In Thorung La High Camp hebben we zitten kletsen met 8 artsen uit Mumbai op vakantie die ons uitgenodigd hebben om Diwali met hen te vieren zodra we in Mumbai aankwamen. Ze wonen best ver, 1,5u op een lokale trein naar Vasai. Rond 18u worden we bij hen verwacht, Sanjay komt ons dan halen van het station. Check! We kopen een doos met chocola, noten en gedroogde vruchten, hét cadeau voor Diwali laten we ons vertellen We sterven ondertussen van de honger en 5 minuten van ons hostal ontdekken we een restaurantje dat vol Indische gezinnen zit. Kan niet slecht zijn! We komen net op tijd aan voor het laatste tafeltje voor 2, een kwartier later staat er buiten een wachtrij om binnen te kunnen. En we ontdekken snel waarom: superlekker Indisch eten voor een prijsje: zalig! De 4 dagen dat we in Mumbai zijn gaan we er elke dag eten
Het zonnetje schijnt, er staat een zeebriesje en we wandelen de stad in. En wat een stad! Grote lanen (zo aangelegd na een enorme brand in 1803) geflankeerd door hoge, klassieke gebouwen eindigen op enorme kruispunten met parken of fonteinen in het midden waar zwartgele taxi’s, dubbeldekkerbussen, motors, tientallen Swiftjes en de occasionele vette BMW in een georkestreerd ballet mekaar kruisen om hun weg verder te zetten naar de armste wijken of de meest exclusieve appartementstorens. De stad is overgoten met gotische klokkentorens, indo-saraceense en renaissance bouwwerken (waarin de overheid, de post, musea,… huizen) en neoclassicistische kerken die de architecturale getuigen zijn van de Britse bezetting. Maar daartussen geweven vind je oud en nieuw India terug: duizend jaar oude tempels ter ere van Lakshmi, talloze hypermoderne Bollywoodcinema’s, moskee’s, kunstgallerijen, de Parsi Toren der Stilte (waar bovenop hun doden worden weggepikt door gieren – Parsi willen water, vuur noch aarde ‘bevuilen’ met de dood…), boetieks van Louboutin, Hermès en Louis Vuitton, de ‘hangende tuinen’ bovenop de waterreservoirs van Mumbai, sloppenwijkjes aan de dijk (in het noorden van Mumbai ligt ook nog Dharavi, de grootste sloppenwijk van Azië waar 2/3e van de stad woont!) vlak naast Marine Drive waar de allerrijksten (waaronder Lakshmi Mittal) hun optrekjes hebben met zicht op zee en de skyline van Mumbai, oude katoenmolens herwerkt tot clubs en shoppingcentra met Zara en Mango tot Diesel en Cartier,… Van brede lanen vol verkeer stap je meteen over in rustige wijkjes vol winkeltjes, eetkraampjes, sapjesverkopers en marktkramers maar waar je ook gaat: iedereen is vriendelijk! We hadden nooit durven dromen hoe relaxed het zuiden van India zou zijn… We worden niet meer belaagd door verkopers die ons achtervolgen of om de tuin geleid als we vragen naar bus, trein of wat dan ook: zalig!
De eerste dag zien we maar een klein stukje want om 16u nemen we al de spotgoedkope lokale trein naar Vasai. Maarten praat de volle anderhalf uur over de Champions League met Mustafa die tegenover ons zit en aangekomen in Vasai stappen we middenin een Diwalibazaar. Overal waar je kijkt kan je nog last minute cadeautjes kopen, offergaven, keramieken Diwalilampschaaltjes,… Aan de Sikhtempel vlakbij komt Sanjay ons ophalen: van lokale trein naar vette bak met airco en leren zetels: nice! Na een rondritje door Vasai komen we aan bij Sanjay thuis, een groot en supersjiek ingericht appartement, en maken we kennis met zijn echtgenote Devangi. De andere 7 artsen komen later met hun gezin en Devangi heeft voor iedereen gekookt. We praten wat, krijgen een rondleiding van het huis en Devangi kleedt me aan in één van haar sari’s! Ze hebben allemaal gezocht naar kleren voor Maarten ook maar niet gevonden in zijn maat, de gemiddelde Indische man is maar net zo groot als ik Met 6m sari en een ingewikkelde techniek duurt het even maar kom ik fully dressed in the real thing mét juwelen weer uit de slaapkamer en mogen we kijken naar de Lakshmi ‘pooja’ (een pooja is een ritueel). De 3e dag van Diwali, wat wij meevieren, is de belangrijkste. Het huis wordt dan schoongemaakt en de voordeur wordt 's avonds opengezet, versierd met lichtjes en gemerkt met 'Rangoli' (religieuze symbolen op de grond getekend met gekleurd zand) zodat de godin Lakshmi – de godin van de rijkdom – ongehinderd binnen kan komen via een verlicht pad. Dan wordt het ritueel 's avonds uitgevoerd. Benodigdheden: munten, fruit, een kokosnoot, ongekookte rijst en andere granen, water, vermiljoenpoeder, olielampjes, gekleurd poeder, zoets, honing, suiker, melk, boter, kamfer, wierookstokjes, gedroogd fruit, een thali, bloemblaadjes, rozenwater, icoontjes van de goden (Ganesh, Lakshmi,...), een bezem (Lakshmi houdt van properheid) en een rode doek om alles op uit te stallen. De uitvoering in het zeer kort voor niet-Hindoe's: alles staat uitgestald op een altaar, de wierookstokjes, rijst en water worden gesprenkeld op alle gaven, er worden mantra's opgezegd en bloemen geofferd. In het echt veel meer complex en bijzonder maar dat zou me te ver voeren :) Vlak na de pooja komen de andere artsen aan, maken we kennis met hun gezinnen en zitten we allemaal samen om zoets te eten (eerst dessert, dan de rest: we like!) en dan rijst biryani. Na het eten is het cadeautjestijd: zoets wordt gegeven en gekregen maar ze hebben ook nog extra cadeau's voor ons! Van Sandesh' kinderen krijgen we knutselwerkjes, van de hele groep krijgen we een Ohm-teken om bij ons thuis te zetten en aan Devangi mag ik niet weigeren wanneer ze zegt dat ik haar sari moet houden! Het is supergezellig maar de tijd vliegt en we mogen onze laatste trein niet missen. We nemen nog gauw foto's met iedereen, nemen afscheid en Sanjay brengt ons terug naar het station. Om 2u komen we uitgeput maar na een zalige avond terug aan in ons hostal en vallen we als een blok in slaap... De volgende 3 dagen struinen we dagelijks rond in de stad: Colaba, Fort, Central Mumbai,... We gaan naar het Gandhimuseum (gevestigd in een huis vanwaaruit hij grotendeels - naast uit zijn ashram - de Indische Onafhankelijkheidsstrijd voerde), het Museum van de Prince of Wales (supersjieke collectie van Indische, Tibetaanse en Japanse kunst), de Gateway of India (vanwaaruit de laatste Britse officiers India verlaten hebben), het sjieke Taj Hotel (waar in 2008 terroristische aanslagen gepleegd werden), wandelen we Marine Drive (de dijk 'to see and be seen') helemaal af tot Chowpatty Beach, gaan we naar de dobhi ghats kijken naast de spoorlijn waar alle was van Mumbai wordt gedaan in grote betonnen bekkens, passeren we onderweg alle voornoemde sights en kleine wijkjes, de sjieke winkelstraten en marktjes, ... Mumbai is veel schoner en ruimer dan de steden in het noorden en iedereen is vriendelijk en relaxed wat maakt dat we het hier prima naar onze zin hebben en – eindelijk – de heerlijke streetfood van India kunnen uitproberen zonder ziek te worden!
Volgende halte: Goa! Op de nachttrein horen we definitief dat alles volboekt is, we zijn niet van de wachtlijst afgeraakt... Gelukkig hebben we wel 1 sleepberth vastgekregen waar we dan wel met 2 in slapen maar dat blijkt net een onfortuinlijke locatie te hebben aan de zijkant – waar ze veel smaller zijn - en bovenaan zodat we onze voeten niet kunnen zetten. We vinden gelukkig een Australiër van zo'n 55 jaar die met ons wil ruilen, hij heeft een dwarse, veel bredere berth beneden. Hij is met zijn Indische echtgenote onderweg naar Goa om familie van haar te bezoeken. 34 jaar geleden was hij aan het backpacken in India, leerde hij haar kennen en is hij het jaar erop teruggekomen om haar vader om haar hand te vragen :) We installeren ons bij zijn echtgenote en tegenover een Punjabi legerofficier gestationeerd in Goa en gaan zo goed en zo kwaad als kan slapen. Nogal knus zo met z'n 2 op 1 berth, zeker als één van de twee bijna 2 meter is :) De trein loopt een paar uur vertraging op onderweg dus het is al middag wanneer we aankomen in Karmali, het dichtstbijzijnde station bij de provinciale hoofdstad Panjim. Goodmorning Goa!
Eigenlijk reikte mijn kennis over Goa tot voor kort niet verder dan: trance, strand en feestjes. Maar Goa is een heuse provincie die nog veel meer te bieden heeft dan enkel dat! Naar Indische standaarden is het miniklein, maar 3800 m² met een 97km lange kustlijn die perfect beantwoordt aan mijn fantasie: witte zandstranden, rotsen en palmbomen met landinwaarts rijstvelden en nog meer palmbomen: zalig! Maar ook wat de mens in Goa heeft achtergelaten heeft zijn charmes. Tot de 16e eeuw werd Goa wisselend overheersd door moslim- en hindoekoninkrijken. Tot de Portugezen arriveerden, op zoek naar een praktische tussenstop voor de overzeese handel met Indonesië, India en China. Ze veroverden het stukje land en bevolkten het met missieposten, een leger, handelaars en administratie. Dat maakt dat Goa tot nu nog een heel ander karakter heeft dan de andere Indische staten die we al hebben gezien: overal zie je grote en kleine Portugese landhuizen met terracotta dakpannen, houten balkonnetjes en kleine veranda's geschilderd in vrolijke kleuren roze, okergeel en elektrisch blauw. Je hoort ook opnieuw kerkklokken luiden, heel vreemd na 2 maanden troms en belletjes uit Hindoetempels :) Pas in 1961 (!) werd Goa opnieuw deelgemaakt van India.
First stop: hoofdstad Panjim. Super laid-back, overal prachtige, kleurige huisjes en een lange promenade langs de Mandovirivier met op het einde eetstalletjes met superlekkere chaat en alle mogelijke soorten puri's: hmmm! We wandelen rond in de oude en gezellige wijkjes Fontainhas en Altinho, lopen langs de dijk, bezoeken de enorme 16e eeuwse witte kerk en nemen de bus naar Old Goa. Old Goa is de vroegere hoofdstad van de provincie en werd toen 'het Rome van het Oosten' genoemd met een grote haven, bloeiende handel en enorme publieke gebouwen en kerken. Midden de 17e eeuw werd de stad verlaten door een cholera- en malaria-epidemie en doopten de Portugezen Panjim om als hoofdstad. Wat er overblijft van Old Goa is een spookstad met de nog steeds prachtige en indrukwekkende gebouwen en nu daarbij ook veel taxichauffeurs, ijsventers en restaurantjes. Met een mangoijsje in de hand slenteren we enkele uren door het stadje en keren we terug naar Panjim.
Oorspronkelijk waren we niet van plan om naar het noorden van Goa te gaan: superdruk hoorden we, en de feestjes worden door geluidsnormen om 22u stopgezet. Gelukkig besloten we toch voor een dag een kijkje te gaan nemen. We laten onze rugzakken achter in Panjim en trekken met minimale rugzakbezetting naar Anjuna. Het openbare vervoer in Goa is the bomb! Elke 10 minuten vertrekt er een bus van en naar de grote bushubs Panjim en Margao om verder uit te zwermen naar alle kleine dorpjes in Goa. Op minder dan een uur staan we in Anjuna, waar de zogenaamde 'freaks' (aka the hippies van weleer) geland zijn nadat hun oorspronkelijke hippiehaven Calangute werd overgenomen door massatoerisme. Ik was een beetje bang om ook in Anjuna massa's tegen te komen, maar dan massa's van 18-jarige Goa-elfjes. But no, Anjuna is perfect! Het seizoen is dit jaar trager op gang gekomen omdat de moesson later geëindigd is en het nu nog te heet is voor de tijd van het jaar. Hoewel het binnen een maand wel ontzettend druk zal worden – laten we ons vertellen – is het nu nog héérlijk rustig! Het dorpje heeft geen centrum, alleen kronkelende weggetjes en paadjes tussen de huizen door waar bovendien vaak veel plaats tussen is. Dat zorgt er mee voor dat je nooit drukte voelt van teveel mensen maar ook dat je je eigen vervoer nodig hebt. No probs, scooters in overvloed! We vinden een fijn bungalowtje in Casa de Capitaõ waar we logeren naast Heinz, een 60+er die hier al 40 jaar woont. Hij was al een aantal keer Afrika doorgelift en besloot 40 jaar geleden om naar Madagaskar te liften, het enige land in Afrika waar hij nog niet was geweest. Maar de boot kwam maar niet, een maand lang niet. Dus dan is hij maar met een stoomschip meegelift naar India, geland in Mumbai, op een volgende boot gestapt naar Anjuna (want de eerste was heel leuk geweest) waar het vervolgens 17 jaar heeft geduurd voor hij er is vertrokken om de rest van India te ontdekken, hij had het in Anjuna tezeer naar zijn zin. Zalige historie. Op onze scooter cruisen we rond in Anjuna en door de velden naar de omliggende dorpjes en stranden, gaan we naar de zaterdagavondmarkt (van hippie naar Russische toeristenmarkt geëvolueerd jammer genoeg), gaan we naar een new-school Goafeestje (inclusief fluo decoratie, minus de Goa-elfjes) en stoppen we ook even in Baga, het Benidorm van Goa. Het strand telt meer Indische toeristen dan zandkorrels en het is er een drukte van jewelste op een kilometer van het (nu nog) überrustige Anjuna. We stonden erbij, keken ernaar, en zorgden dat we zo snel mogelijk weg waren. We keren de volgende avond terug naar Panjim en de ochtend erop nemen we de bus verder naar het zuiden, naar Colva, 'een rustig strandje'. Not so much. We blijven er welgeteld 5 minuten staan, twijfelen er niet aan dat het verder zuidelijk gelegen hoogstwaarschijnlijk alleen maar erger zal zijn en keren helemaal terug naar Anjuna. Om 8u30 zijn we die ochtend in Panjim naar het zuiden vertrokken, om 14u30 staan we weer helemaal noordelijk in Anjuna. Never change a winning team. En voor de volgende 4 dagen kamperen we daar: fruitsla van piña, maracuya, papaya en mango van Maarten elke ochtend en een koffietje met melk van onze hospita Eugenia, dan naar het strand, 's middags iets eten in Guru's – een zalig barretje aan het strand waar we dagelijks zalige gerechtjes eten - en de ergste hitte van de dag ontwijken, tegen 15u opnieuw naar het strand tot de zon begint te zakken, naar huis om de muggen tijdens de schemering te ontwijken, terug naar Guru's om iets te eten,... Dolce far niente zowat :) Maar onze vlucht in Chennai naar Bangkok op 4 december ligt nog altijd vast en tussen Goa en Chennai liggen nog heel wat meer Indische pareltjes dus na 4 dagen nemen we de nachtbus naar Hampi, in Karnataka.
Volgende verslag naar alle waarschijnlijkheid vanuit Bangkok :)
Groetjes,
Maarten en Diew